Καζανέματα 24 Οκτωβρίου 2010

Όπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος τέτοια εποχή σε κάθε κρητικό σπίτι γίνονται τα παραδοσιακά καζανέματα.  Λέγοντας καζανέματα εννοούμε τη διαδικασία για την παραγωγή της ρακής (ή αλλιώς τσικουδιάς), και εφόσον σε αυτήν, πρωταγωνιστικό ρόλο παίζει ένα καζάνι.. εξ' ού και η ονομασία καζανέματα..

Όλα ξεκινάνε τον Σεπτέμβριο με τον τρύγο, συνεχίζονται με το πάτημα των σταφυλιών και την παραγωγή του κρασιού, την φύλαξη των στράφυλων (τα πατημένα σταφύλια) για περίπου 1,5 μήνα και τελειώνουν με τα καζανέματα. Φυλάσσοντας τα στράφυλα μέσα σε βαρέλια για 1 με 2 μήνες, γίνονται οι απαραίτητες ζυμώσεις και τα στράφυλα είναι έτοιμα να καζανευτούν.

Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Πεύκων φέτος οργάνωσε για όλους τους χωριανούς αλλά και τους επισκέπτες μια μέρα όπου όλοι θα απολαμβάναμε τον παραδοσιακό τρόπο παραγωγή ρακής.

Όλα βέβαια ξεκίνησαν πριν δύο μήνες που πατήσαμε τα σταφύλια και τα αποθηκεύσαμε για την απαραίτητη ζύμωση. Έπειτα ανταμώσαμε όλοι μαζί την Κυριακή στο παλιό Δημοτικό Σχολείο του χωριού και με όρεξη και κέφι, ανάψαμε την "παραστιά" και "βάλαμε απάνω το καζάνι"!!

Το ειδικό καζάνι μπαίνει πάνω στην φωτιά αφού πρώτα έχει τοποθετηθεί στον πάτο του μια αχιμάδα (ξεραμένος μικρός θάμνος που χρησιμοποιείται για προσάναμμα). Μετά μπαίνουν τα στράφυλα μαζί με νερό, το καζάνι κλείνει με το ειδικό καπάκι του και σφραγίζεται με λάστιχο. Στο καπάκι του καζανιού υπάρχει μία μόνο έξοδος για τους ατμούς η οποία ενώνεται με μία σωλήνα. Η σωλήνα αυτή περνάει μέσα από ένα βαρέλι με παγωμένο νερό και καταλήγει στο τσικάλι..

Καθώς βράζουν τα στράφυλα ο ατμός δεν έχει άλλη έξοδο παρά μόνο τη σωλήνα. Όταν περνάει μέσα από το παγωμένο νερό ψύχεται κι έτσι υγροποιείται για να καταλήξει στο "λουλά" ως ρακή.. Η ρακή μαζεύεται στο τσικάλι (κατσαρόλα) και μεταφέρεται στην παρέα ζεστή και δυνατή. Η πρώτη ποσότητα ρακής που κατεβαίνει από τον "λουλά" ονομάζεται πρωτόρακη, είναι αρκετά δυνατή και προκαλεί ζαλάδα από την μυρωδιά της και μόνο..

Έπειτα από μιάμιση περίπου ώρα και αφού βράσουν τα στράφυλα τόσο όσο να δώσουν όλο το απόσταγμα τους, το καζάνι πρέπει να "κατέβει". Πετάμε τα παλιά στράφυλα, το καζάνι πλένεται και ξανά από την αρχή!!

Η διαδικασία αυτή επαναλαμβάνεται έως ότου τελειώσουν τα στράφυλα και κρατάει πολλές ώρες. Όση ώρα περιμένουμε το καζάνι, δοκιμάζουμε τη ρακή που βγάζουμε και γευόμαστε διάφορες λιχουδιές κατάλληλες για ρακομεζέδες. Τα πιο συνηθισμένα είναι τα ρόδια, το κουλουκόψωμο (ντάκος με ντομάτα), το φρίο (λάχανο), τα τυροπιτάκια, η "οφτή" πατάτα και τα κάστανα. Οι πατάτες σιγοψήνονται στην άκρη της φωτιάς και τα κάστανα αντικριστά από την φωτιά. Φυσικά δεν λείπουν οι μπριζόλες, τα παϊδάκια, τα κοτόπουλα, οι ρέγκες, τα χταπόδια και τα θραψάλια..

Σε όλες αυτές τις ώρες δεν έλειπαν οι πλάκες, τα πειράγματα και η σάτιρα. Οι εικόνες μιλούν από μόνες τους..

Όσο οι μεγάλοι έπιναν και διασκέδαζαν τα μικρά παιδιά είχαν την ευκαιρία να δουν το παλιό Δημοτικό σχολείο, να κάτσουν στα παλιά θρανία και εντελώς τυχαία, να βιώσουν και ένα μάθημα από την κυρία Ουρανία. Η κ. Ουρανία είναι γνήσια Πευκανή και γνωρίζει πολύ καλά την ιστορία του χωριού. Διαλαλεί παντού τα ήθη και τα έθιμα του χωριού και πραγματοποιεί ξεναγήσεις στους τουρίστες που έρχονται να επισκεφτούν το Δημοτικό σχολείο αλλά και το Λαογραφικό μουσείο που βρίσκεται ακριβώς δίπλα.

Όπως απαιτεί κάθε γνήσιο κρητικό γλέντι το φαγοπότι πάντα τελειώνει με το παραδοσιακό γαμοπίλαφο. Η προετοιμασία του όμως αρχίζει από νωρίς. Βράσαμε ντόπιο κρέας και όταν αργά το απόγευμα είχαμε πλέον μεθύσει από την πολύ ρακή ήπιαμε από το ζεστό ζουμί με πολύ λεμόνι. Το υπόλοιπο το κάναμε πιλάφι, το οποίο αχνιστό όπως ήταν λειτούργησε ως φάρμακο στο βαρύ στομάχι μας..

Η βραδιά τελείωσε όταν πια αποκαμωμένοι, ζαλισμένοι και χορτασμένοι αντικρίσαμε ένα ολόγιομο φεγγάρι να ξεπροβάλει από τον αντίκρυ λόφο και ανανεώσαμε το ραντεβού μας για του χρόνου..

 όλες οι φωτογραφίες υπάρχουν στην συλλογή φωτογραφιών στο κάτω μέρος της σελίδας, σε μεγαλύτερες διαστάσεις, κάντε κλικ για μεγέθυνση..