Τα Πηλλαλήματα είναι μικρός παλιός συνοικισμός των Πεύκων στη νότια περιοχή τους, είναι συνεχόμενος της Ανάληψης, πάνω στο δρόμο προς Σητεία και 1000 μέτρα περίπου από τις παραλίες του Διασκαρίου και της Λαγκάδας. Η παράδοση τον αναφέρει πολύ πιο παλιά από την κυριαρχία των Τούρκων. Δεν είναι όμως γνωστό από ποιους χτίστηκε και ονομάστηκε. Λένε πως οι Βυζαντινοί έχτισαν Β.Α. των Πηλλαλημάτων την μεγάλη μονή της Κερά Παναγιάς στην οποία παραχώρησαν μεγάλες εκτάσεις γης απ’ αυτές που κρατούσαν οι Σαρακιανοί, συγχρόνως έχτισαν μετόχι τότε τα Πηλλαλήματα 350 περίπου μέτρα νότια κοντά στη Μονή και σ’ αυτό μένανε οι καλλιεργητές των κτημάτων της με τα ζώα τους. Για τους Ενετούς λέγεται ότι όταν μετά του Βυζαντινούς έγιναν κυρίαρχοι του τόπου δήμευσαν πολλές περιουσίες των κατοίκων της περιοχής και μέρος αυτών της Μονής που τις παραχώρησαν σε δικούς τους εποίκους. Αυτοί έξω από την Μονή έχτισαν τον οικισμό για κατοικία τους. Άλλοι πάλι λένε πως τα Πηλλαλήματα χτίστηκαν από τους Ενετούς, αλλά μετά την καταστροφή της Μονής από τους Τούρκους  το 1941.

Η περιοχή των Πηλλαλημάτων είναι πεδινή και πολύ γόνιμη, γι’ αυτό λέγεται ότι πάντοτε βρισκόταν στην ιδιοκτησία κάποιου αξιωματούχου των κατακτητών, Βυζαντινών, Ενετών και Τούρκων. Στην ευρύτερη περιοχή αναφέρεται ο Βυζαντινός Λουκάς Λίτινας ή Λίθινας, οι απόγονοι του λένε ότι είναι οι κτήτορες και οικιστές του κοντινού Β.Α. χωριού “Λιθίνες”. Τα Πηλλαλήματα λέγεται ήταν τσιφλίκι του και πως ήταν ο μεγαλύτερος κακούργος που γνώρισε ο τόπος. Μάλιστα εικάζεται πως το όνομα Πηλλαλήματα προέρχεται από την λέξη “το λήμμα” που σημαίνει πρόσοδος ή κέρδος που παίρνεται από κάπου. Η εύφορη γη της περιοχής από τις προσχώσεις του ποταμού Λαγαδιώτηκαι του χείμαρου του Κατσούλη δίνει πολλά λήμματα. Από παραφθορά του “o”  σε “η”, προέρχεται η ονομασία Πηλλαλήματα. Άλλου κάτοικοι της περιοχής λένε ότι τ’ όνομα προέρχεται από Τούρκο Αγά που τον λέγανε Πηλαλή και άλλοι από τα πολλά πηλά (λάσπες) ή αλλιώς λύματα που ο ποταμός αφήνει στο ξεχείλισμα του.

Τα Πηλλαλήματα καταστράφηκαν από φωτιά και σκοτώθηκαν 4 Τούρκοι κατά την επανάσταση του 1897. Τα υπολείμματα από τη φωτιά τριών μεγάλων κυπαρισιών πήραν οι κάτοικοι των Πεύκων και από αυτά έφτιαξαν το τέμπλο του Ιερού Ναού των Τριών Ιεραρχών στους Πεύκους.

Ο οικισμός δεν αναφέρεται σε απογραφές πριν από τους Τούρκους γιατί ήταν πολύ μικρό ιδιόκτητο μετόχι. Σήμερα πλέον τα Πηλλαλήματα έχουν 300 μόνιμους κατοίκους.

Πηγή:

«Πεύκοι “Τόπος και Ιστορία”», Γεωργίου Θ. Καναβάκη (Καναβογιώργη), Έκδοση Κοινότητας Πεύκων, Ιούλιος – Αύγουστος 1994